"Không như con người, máy tính không hiểu thế giới". Có một thời AI trở thành từ khóa quyền năng, khiến mọi thứ trở nên lấp lánh. Có những ảnh chế và câu chuyện cười rằng để bán được sản phẩm, để nâng tầm dự án, chỉ cần gắn tag Trí tuệ nhân tạo. Sau giai đoạn sùng bái AI là những ý kiến tỉnh táo hơn, rằng mọi thứ đang bị đẩy cao quá mức, mọi người kỳ vọng quá mức, không chỉ hyped mà là overhyped về trí tuệ của máy móc, hay một thứ “huyễn tưởng”, như Gary Smith, một chuyên gia dữ liệu thống kê, đã gọi hiện tượng này trong quyển sách của mình.
Mua sách
Mình đã rất quan tâm đến quyển sách này từ khi thấy nó được giới thiệu. Bản thân mình cũng từng tin vào khả năng kỳ diệu của AI trước khi hiểu và hoài nghi hơn về chúng. Quyển sách mở đầu bằng câu chuyện hấp dẫn về chiến dịch tranh cử tổng thống của bà Hillary Clinton năm 2008, khi bà tin tưởng vào phần mềm phân tích dự đoán để đưa ra các quyết định quan trọng trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Kết quả là thất bại ê chề, và lý do đằng sau đó là một trong những thông điệp quan trọng của sách: đừng để sự say mê máy tính làm ta mất lý trí về những hạn chế của chúng.
Từ câu chuyện của bà Clinton và nhiều ví dụ khác, tác giả chỉ ra rằng máy tính có thể làm được nhiều việc không có nghĩa là nó thông minh. AI có thể xử lý lượng dữ liệu khổng lồ để tìm ra các mẫu (pattern), nhưng lại bỏ qua các mẫu quan trọng nhưng không nổi bật vì chúng không có lý trí, sự logic, tư duy phản biện, và những common sense như con người. Từ đó, tác giả lưu ý chúng ta không nên hoàn toàn tin vào máy móc.
Ngoài phần đầu và cuối có những câu chuyện minh họa dễ hiểu, phần giữa của sách rất nặng về kiến thức thống kê, mình không đọc hết và không nắm bắt được hoàn toàn. Nhưng nó đưa ra những khái niệm mà ta có thể tìm đọc thêm ở nơi khác: hộp đen của AI (không ai biết máy tính thật sự nghĩ gì khi đưa ra quyết định cuối cùng, dù chính con người tạo nên thuật toán để nó hoạt động), tra tấn dữ liệu, 2 phiên bản Ngụy biện của tay thiện xạ Texas (kiểm tra/tra tấn dữ liệu đến khi nào đạt kết quả có ý nghĩa về mặt thống kê; tìm thấy mẫu có ý nghĩa thống kê rồi mới nghĩ ra lý thuyết, thay vì phải làm ngược lại).
Cảm giác chung của mình là hơi bực vì tác giả cứ chê máy tính thế này máy tính thế kia, thua xa một đứa trẻ, còn lâu mới được như con người, thật ra đó vốn đâu phải thứ người ta muốn hướng đến. Chẳng phải người ta chỉ muốn máy móc làm giúp một số việc mà con người không thể làm được, hoặc làm không hiệu quả bằng hay sao? Mình hiểu ý tác giả không phải trách AI (nó có biết gì đâu) mà là những người lạm dụng, thổi phồng. Nhưng mình vẫn cảm giác quyển này kiểu đánh phủ đầu AI, ra đòn liên tục. AI mà biết nói năng, không rõ nó sẽ phản biện lại thế nào? Chắc nó cũng sẽ nói tôi có muốn thế đâu, do mấy người làm thuật toán và input data, rồi huấn luyện machine đấy chứ.
tham khảo
