Theo truyền thuyết, vào thời Lý, quốc vương Lý Thánh Tông cùng với dân chúng đã chống lại quân xâm lược của nhà Thanh. Trong cuộc chiến ác liệt, Thánh Tông nhận được một thanh kiếm từ một thần linh miền núi.
Với sự giúp đỡ của thanh kiếm, quân đội của Lý Thánh Tông đã chiến thắng quân Thanh. Sau chiến thắng, khi quốc vương đang tuần hành trên hồ Thủy Tạ (gọi là hồ Hoàn Kiếm), một con rùa khổng lồ từ dưới đáy hồ bơi lên và nhảy lên thuyền.
Rùa nói với quốc vương rằng, con rùa chính là thần linh đã gửi thanh kiếm cho ông để giúp đỡ dân tộc. Bây giờ chiến thắng đã đến, rùa nhận lại thanh kiếm và bơi xuống đáy hồ.
Từ đó, hồ này được đặt tên là Hồ Hoàn Kiếm, có nghĩa là "hồ của con rùa trả kiếm". Con rùa trong sự tích được coi là biểu tượng của sức mạnh, sự bền bỉ và lòng trung thành với dân tộc.
Hồ Hoàn Kiếm trở thành một biểu tượng văn hóa và lịch sử của Hà Nội và Việt Nam, thu hút du khách và người dân địa phương đến thăm và ngắm cảnh mọi ngày.
Sự tích này thường được kể lại để tôn vinh lòng dũng cảm và trí tuệ của nhân dân Việt Nam trong lịch sử, cũng như giá trị văn hóa và tâm linh của đất nước.
